Η χνουδωτή γάτα Περσίας, ή αλλιώς Περσική γάτα, είναι μία από τις πιο δημοφιλείς γάτες. Είναι παράξενο, αλλά η Περσική γάτα, η οποία στα περσικά ονομάζεται “Gorbe-ye irāni”, δηλαδή Ιρανική γάτα, ανήκει στις αρχαιότερες φυλές γάτας – αν και δεν προέρχεται καν από την Ανατολή!
Εμφάνιση
Το μακρύ, λεπτό τρίχωμα με πλούσιο υπομανδύα ανήκει στα πιο ιδιαίτερα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της Περσικής γάτας. Δεν είναι κάθε γάτα με μακρύ τρίχωμα μια γάτα Περσίας- και προκειμένου να ανταποκρίνεται στο πρότυπο της φυλής, μια Περσική πρέπει να έχει να επιδείξει πολλά περισσότερα στοιχεία από απλώς μακρύ τρίχωμα!
Η εμφάνιση της Περσικής γάτας αποτυπώνεται από τρεις διαφορετικές ενώσεις εκτροφέων, οι οποίες ιεραρχούν με διαφορετικό τρόπο τα διάφορα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της γάτας. Συνήθως μια γάτα Περσίας πρέπει να είναι μεσαίου έως μεγάλου μεγέθους. Οι αρσενικοί γάτοι ζυγίζουν έως επτά κιλά, ενώ οι θηλυκές γάτες έως έξι κιλά. Το σώμα υποστηρίζεται από κοντά, γεροδεμένα πόδια. Οι τριχωτές τούφες ανάμεσα στα δάχτυλα των στρογγυλών ποδιών ασφαλώς και είναι επιθυμητές!
Εκτός από το μακρύ τρίχωμα, το πρόσωπο της Περσικής γάτας είναι επίσης χαρακτηριστικό για αυτή τη φυλή. Το στρογγυλό , πλατύ κεφάλι έχει στρογγυλεμένα αυτιά, ιδανικά με τριχωτές τούφες και μια πολύ κοντή μύτη. Η ράχη της μύτης πρέπει να τελειώνει ανάμεσα στα μάτια, το λεγόμενο «στοπ» δεν πρέπει να βρίσκεται ούτε επάνω από το άνω βλέφαρο, ούτε κάτω από το κάτω βλέφαρο. Αυτό χαρίζει στις Περσικές μια πολύ χαρακτηριστική εμφάνιση, αλλά μπορεί να οδηγήσει σε ορισμένα προβλήματα υγείας και έχει οδηγήσει σε μεγάλη κριτική όσον αφορά στην υπερβολική εκτροφή Περσικών γατών. Περισσότερα για αυτό θα δούμε στη συνέχεια. Υπάρχουν εκτροφείς, οι οποίοι για αυτόν το λόγο προτιμούν το παλιό πρότυπο της φυλής με μακριά μύτη. Ωστόσο, αυτό δεν ανταποκρίνεται πλέον στο τρέχον πρότυπο της φυλής.
Στην Περσική γάτα εμφανίζονται σχεδόν όλα τα γνωστά χρώματα. Τα μονόχρωμα ζώα μπορούν να είναι μαύρα, λευκά, κόκκινα και μπλε, αλλά εμφανίζονται και καφέ («σοκολατί»), γκρι («λιλά») και κρεμ. Αλλά οι Περσικές γάτες δεν είναι μόνο μονόχρωμες: οι δίχρωμες και τρίχρωμες («Ταρταρούγα») Περσικές είναι εξίσου δημοφιλείς όσο οι Περσικές του εξωτικού χρώματος “Smoke”: ενώ ένα μεγάλο μέρος της τρίχας είναι χρωματισμένο, οι ρίζες της τρίχας της γάτας παραμένουν σε λευκό-ασημί. Εάν είναι μόνο οι άκρες της τρίχας χρωματισμένες και το μεγαλύτερο μέρος της τρίχας είναι ασημί-γκρι, τότε πρόκειται για τη χρωματική παραλλαγή “Shaded”.
Οι Περσικές γάτες μοιράζονται ένα κοινό πρότυπο φυλής με τις Εξωτικές Κοντότριχες γάτες και τις Colourpoints. Οι διαφορές που παρουσιάζουν αφορούν μόνο στο μήκος, την υφή και το χρώμα του τριχώματος:
Έτσι, το 1933 σε μία από τις πιο μεγάλες ενώσεις γάτας στην Ευρώπη αναγνωρίστηκε η φυλή “Exotic Shorthairs”. Όσον αφορά στη σωματική διάπλαση και τον χαρακτήρα, αυτή αντιστοιχεί στην Περσική γάτα, αλλά έχει κοντό τρίχωμα σαν αρκουδάκι. Η “Colourpoint”, που ονομάζεται και γάτα Ιμαλαΐων, προέρχεται από τη διασταύρωση μεταξύ Σιαμαίων και Περσικών γατών. Τα ζώα πληρούν το πρότυπο της φυλής της Περσικής γάτας, αλλά εμφανίζουν το χρωματισμό point της γάτας Σιάμ. Κάθε χρώμα τριχώματος μπορεί επιπλέον να φαίνεται ως point-χρώμα. Ιδιαίτερα συχνά συναντώνται το μαύρο και το κόκκινο χρώμα, καθώς και τα αραιωμένα χρώματά τους «μπλε» και «κρεμ», όπως επίσης και το «σοκολατί» και «κανελί» και τα αραιωμένα χρώματά τους «λιλά» και «κιτρινόφαιο».
Χαρακτήρας
Οι Περσικές γάτες είναι πολύ ήρεμα ζώα και θεωρούνται τέλειες γάτες για αποκλειστική εκτροφή στο σπίτι, λόγω της ελάχιστα ανεπτυγμένης επιθυμίας τους για ελευθερία. Αυτό το χαρακτηριστικό γνώρισμα του χαρακτήρα της την κατατάσσει ως μία από τις πιο δημοφιλείς φυλές στη Γερμανία! Στις Περσικές γάτες αρέσει να χουχουλιάζουν και να χαϊδεύονται από τους ανθρώπους τους και είναι αναμφίβολα πιστά ζώα.
Παρ’ όλα αυτά, ακόμη και αν οι Περσικές γάτες θεωρούνται πολύ ισορροπημένες, κατά βάθος παραμένουν αρπακτικά ζώα. Ακόμη και σε ήρεμες, μάλλον τεμπέλικες γάτες θα πρέπει, συνεπώς, να δίνεται η δυνατότητα για εξερεύνηση, αναρρίχηση και παιχνίδι. Ιδίως όταν πρόκειται για εκτροφή στο σπίτι, είναι απαραίτητο αυτό να ενδείκνυται για γάτες. Έτσι μπορείτε να κρατήσετε τη γάτα σας πνευματικά σε φόρμα και ευτυχισμένη χωρίς πολλά ακροβατικά!
Ένα ονυχοδρόμιο, για παράδειγμα, είναι απαραίτητο σε κάθε νοικοκυριό γάτας – ακόμη και αν το γατάκι δεν ολοκληρώσει τη συναρπαστική αναρρίχησή του, το ξύσιμο ανήκει τελικά στη συνήθη συμπεριφορά κάθε γάτας. Οι γάτες μας πρέπει να ξύνουν τα νύχια τους, προκειμένου να απαλλαγούν από τα φθαρμένα καλύμματα νυχιών, που τυχόν τους έχετε τοποθετήσει. Επιπλέον, οριοθετούν την περιοχή τους με ίχνη ξυσίματος και αφήνουν πίσω τους μια αίσθητη για εμάς «μυρωδιά ευεξίας» μέσω των αδένων μυρωδιάς στα πόδια τους. Χωρίς ένα ονυχοδρόμιο, έναν κορμό ή ακόμη και μια σανίδα ξυσίματος, ακόμη και η πιο υπομονετική γάτα θα καταφύγει στις γωνίες των δωματίων και τα έπιπλα… Ένα ονυχοδρόμιο δεν χρησιμεύει ωστόσο μόνο για ξύσιμο. Προσφέρει στη γάτα σας δυνατότητες αναρρίχησης και μια τέλεια θέση ρεμβάσματος. Ιδίως στις ήρεμες γάτες αρέσει να παρακολουθούν τον κόσμο από ψηλά! Ξαπλώστρες για το παράθυρο και το καλοριφέρ, οι οποίες μπορούν να τοποθετηθούν μπροστά από ένα προστατευμένο παράθυρο, εξυπηρετούν έναν παρόμοιο σκοπό.
Ιστορία
Μέχρι στιγμής εικαζόταν ότι η Περσική γάτα προέρχονταν από τις μακρύτριχες της Ανατολής. Το 17ο αιώνα εισήχθησαν για πρώτη φορά στην Ευρώπη μακρύτριχες γάτες – αυτές οι γάτες, που κατάγονταν από την τότε Περσία, το σημερινό Ιράν, λέγεται ότι έχουν θέσει τις βάσεις για την εκτροφή της Περσικής γάτας. Οι αρχικές Περσικές δεν έχουν ωστόσο πολλά κοινά με τις σημερινές καθαρόαιμες γάτες – καθόλου παράξενο, τα τελευταία επιστημονικά πορίσματα δείχνουν τελικά ότι οι πρόγονοι των γνωστών σε μας Περσικών γατών κατάγονται από τη Ρωσία. Η γενετική ανάλυση του γονιδιώματος των Περσικών γατών δείχνει ότι η περσική γάτα προέρχεται από μακρύτριχες ρωσικές οικόσιτες γάτες και δεν υπάρχει καμιά συγγένεια με αυτές της ασιατικής καταγωγής.
Είναι ενδιαφέρον ότι η ονομασία “Περσική» καθιερώθηκε αρχικά με την ίδρυση των πρώτων ενώσεων εκτροφέων στις αρχές του 20ού αιώνα. Έως τότε, χρησιμοποιούνταν κατά κύριο λόγο ο όρος «τουρκική γάτα Αγκύρας» για μακρύτριχες γάτες. Από τότε, το πρότυπο της φυλής της σημερινής Περσικής γάτας έχει αλλάξει αρκετές φορές. Με την πάροδο του χρόνου, δόθηκε μεγαλύτερη έμφαση σε ένα πιο στρογγυλεμένο μέτωπο και ένα πιο κοντό κρανίο προσώπου, επίσης το τρίχωμα έγινε όλο και πιο πλούσιο και χάρη στον περισσότερο υπομανδύα, φαινόταν ακόμη πιο χνουδωτό. Αυτό ήταν επίσης εις βάρος της φυλής. Με την αυξανόμενη δημοτικότητα της Περσικής γάτας ιδρύθηκαν μαζικά εκτροφεία κυρίως στις ΗΠΑ, που ζευγάρωναν γάτες χωρίς να λαμβάνονται υπόψη σχετικά με την υγεία μειονεκτήματα και διαμόρφωσαν μια εικόνα φυλής που γινόταν όλο και πιο υπερβολική: η πατημένη μύτη, τα υγρά μάτια και η τάση για φλεγμονές στη μύτη και την περιοχή του λαιμού, καθώς και οι ενοχλήσεις κατά την πρόσληψη τροφής και τα προβλήματα στην αναπνοή έκαναν την Περσική γνωστή για τη «βασανιστική εκτροφή» που υφίσταται. Αλλά τι σημαίνει γενικά ο όρος αυτός, και θα έπρεπε ακόμη και οι σύγχρονες περσικές γάτες του 21ου αιώνα να θεωρούνται φυλές που εκτρέφονται επιλεκτικά με οποιοδήποτε κόστος για την υγεία των ζώων;
Υγεία
Η παράγραφος 11β του γερμανικού νόμου περί προστασίας των ζώων ορίζει τον όρο «βασανιστική εκτροφή» (“Qualzucht”). Σύμφωνα με τον έλεγχο του δικαίου «απαγορεύεται να εκτρέφονται σπονδυλωτά ζώα ή να τροποποιούνται τα χαρακτηριστικά τους μέσω βιοτεχνολογικών ή γενετικών μεθόδων, όταν αναμένεται ότι στη μετέπειτα φυλή, τα ίδια τα βιοτεχνολογικά ή γενετικά τροποποιημένα ζώα ή οι απογόνοι τους δεν θα έχουν κληρονομικά μέρη του σώματος ή όργανα για ενδεδειγμένη στο είδος τους χρήση ή θα είναι ανάπηρα ή θα έχουν αλλοιωμένα χαρακτηριστικά και ως εκ τούτου, θα υφίστανται πόνο, ταλαιπωρία ή βλάβες». Επίσης, απαγορεύεται να εκτρέφονται σπονδυλωτά ζώα, όταν αναμένεται ότι σε απόγονους θα εμφανιστούν κληρονομικές διαταραχές συμπεριφοράς που συνδέονται με ασθένειες. Το 1999 δόθηκε εντολή σε διάφορους εμπειρογνώμονες να διεξάγουν πραγματογνωμοσύνη πιο αναλυτικά για το θέμα: Το ισχυρό έγγραφο 148 σελίδων που προέκυψε ασχολείται με μεμονωμένους τύπους εκτροφής σε σκύλους, γάτες, κουνέλια και πουλιά και τις επιπτώσεις τους στην υγεία των ζώων. Εκτός από την εκτροφή άτριχων γατών, καθώς και τη δημιουργία γατών με πτερύγια αυτιού λυγισμένα προς τα εμπρός ή προς τα πίσω, με κοντή ουρά και χωρίς ουρά, με κώφωση εξαιτίας της λευκής φυλής και με νανισμό, βρέθηκε επίσης στο επίκεντρο η γνωστή στις περσικές γάτες βραχυκεφαλία («brachis» = βραχύς και «cephalus» = κεφαλή), μια απόκλιση του σχήματος της κεφαλής μέσω μιας μικρής ανασηκωμένης μύτης. Ακόμη και εάν θα έπρεπε να προέχει η υγεία, λείπει έως σήμερα ένας ευρωπαϊκός κανονισμός περί σαφούς απαγόρευσης εκτροφής φυλών.
Χάρη σε αφοσιωμένους εκτροφείς, για τους οποίους προέχει η υγεία των προστατευόμενων ζώων τους, η εκτροφή της Περσικής γάτας απέχει πλέον κατά πολύ από την εικόνα της μαζικής εκτροφής της δεκαετίας του ’70.
Παρά την αμφίβολη ιστορία εκτροφής τους, οι γάτες Περσίας είναι σχετικά υγιείς με ελάχιστες εξαιρέσεις, όταν εκτρέφονται σωστά , τρέφονται υγιεινά και λαμβάνουν τακτική φροντίδα: Η φυλή έχει την τάση για πολυκυστική νόσο των νεφρών, καθώς και προοδευτική ατροφία του αμφιβληστροειδούς, μια καμπυλότητα του αμφιβληστροειδούς, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε πλήρη τύφλωση. Οι Περσικές γάτες μπορούν επίσης να προσβληθούν από υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια, η οποία παρουσιάζεται σε πολλές φυλές γάτας.
Όλες αυτές οι ασθένειες κληροδοτούνται και δείχνουν, πόσο σημαντική είναι η έξυπνη επιλογή εκτρεφόμενης γάτας. Οι επαγγελματίες εκτροφείς ελέγχουν εγκαίρως και τακτικά τα εκτρεφόμενα ζώα τους, καθώς και τους απογόνους τους για κληρονομικές ασθένειες και αποκλείουν από την εκτροφή ζώα που πάσχουν απο αυτές.
Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για νεφρικές κύστες. Τα συμπτώματα εμφανίζονται αρχικά σε προχωρημένη ηλικία, έως τότε πολλά εκτρεφόμενα ζώα έχουν ήδη κληροδοτήσει το κυρίαρχο γονίδιο στους απογόνους τους… Ευτυχώς, η εξέταση με υπέρηχο μπορεί να ανιχνεύσει την Πολυκυστική Νόσο των Νεφρών (Polycystic Kidney Disease), αλλά από τη δέκατη εβδομάδα ζωής της γάτας. Έτσι λοιπόν οι αφοσιωμένοι εκτροφείς μπορούν να αποκλείσουν εγκαίρως τα άρρωστα ζώα από την εκτροφή και επίσης να αποτρέψουν τη γέννηση άρρωστων απογόνων. Διότι μια γάτα με κύστες συνεχίζει να τις κληροδοτεί στους απογόνους της για πάντα!
Ένας υπέρηχος καρδιάς είναι η μέθοδος που πρέπει να επιλέγεται, όταν πρόκειται για διάγνωση της υπερτροφικής καρδιομυοπάθειας. Αν και η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια δεν μπορεί να γιατρευτεί πλήρως, η έγκαιρη διάγνωση παρέχει δυνατότητες θεραπείας, ώστε παρ’ όλα αυτά να προσφέρετε μεγάλη διάρκεια ζωής στις γάτες που πάσχουν!
Οι γάτες εκτροφείου θα έπρεπε να εξετάζονται τακτικά από κτηνίατρο, ώστε να αποκλειστούν κληρονομικές ασθένειες και η μετάδοσή τους στους απογόνους τους! Εάν αποκτήσετε τη γάτα σας από έναν εκτροφέα, θα πρέπει να επιμείνετε για τα αντίστοιχα έγγραφα εξετάσεων των γονέων της γάτας. Παρακαλούμε προσπαθήστε να αποφύγετε αντιεπαγγελματίες εκτροφείς, που προσφέρουν σε οικονομική τιμή «καθαρόαιμες γάτες χωρίς χαρτιά». Συνήθως δίνουν λίγη σημασία στην πρόληψη της υγείας από πιθανές ασθένειες, την ενδεδειγμένη εκτροφή και τη διατροφή των ζώων τους – και αυτό μπορεί να γίνει στη συνέχεια δαπανηρό για εσάς, σε περίπτωση που η γάτα σας πάσχει από διάφορες κληρονομικές ασθένειες…
Για το λόγο αυτό, ο εκτροφέας της επιλογής σας θα πρέπει να είναι μέλος σε μια ένωση εκτροφέων, η οποία θα ελέγχει τακτικά τις συνθήκες εκτροφής των γατών, θα φροντίζει για ένα συνετό ζευγάρωμα μεμονωμένων γατών, προσπαθόντας με αυτόν τον τρόπο να αποκλείσει γενετικές κληρονομικές ασθένειες. Φυσικά, αυτό έχει και το κόστος του: μια Περσική γάτα μπορεί να κοστίσει έως και 800 ευρώ, για ζώα εκτροφείου οι «γατόφιλοι» θα πρέπει συχνά να διαθέσουν περίπου 1500 ευρώ. Με αυτή την τιμή, αγοράζετε όμως όχι μόνο τη γάτα αυτή καθ’ αυτή, αλλά και το χρόνο που ασχολήθηκε ο εκτροφέας, καθώς και τη γνώση του. Επενδύετε στο χρόνο, που παρέχεται στη γάτα σας, προκειμένου να αναπτύξει έναν ισορροπημένο χαρακτήρα και να μάθει από τη μητέρα και τα αδέλφια της όλα, όσα είναι σημαντικά για μια γάτα, προτού μετακομίσει στο νέο σπιτικό της σε ηλικία τουλάχιστον 12 εβδομάδων.
Περιποίηση
Ακόμη και αν το χνουδωτό τρίχωμα της γάτας Περσίας ελκύει πολλούς «γατόφιλους», δεν πρέπει να ξεχνάμε: οι μακρύτριχες γάτες έχουν ανάγκη από εντατική περιποίηση! Προκειμένου να αποφευχθεί κόμπιασμα του τριχώματος, οι Περσικές γάτες θα πρέπει ιδανικά να βουρτσίζονται σχολαστικά κάθε μέρα. Εάν το τρίχωμα της Περσικής γάτας σας μπλεχτεί, τότε συχνά ο μόνος που μπορεί να βοηθήσει είναι ο κτηνίατρος. Αλλά μην ανησυχείτε, το τρίχωμα, που πρέπει να ξυριστεί σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, μεγαλώνει και πάλι γρήγορα!
Κατά τη διάρκεια της περιόδου αλλαγής του τριχώματος, οι γάτες Περσίας χάνουν ένα τεράστιο μέρος του τριχώματός τους παρά το τακτικό χτένισμα και βούρτσισμα. Η πάστα βύνης και το γρασίδι για γάτες βοηθούν στη φυσική αποβολή των καταποθέντων τριχών και προλαμβάνουν τη δυσκοιλιότητα!
Λόγω της κοντής μύτης, οι Περσικές γάτες χρειάζονται συχνά επιπρόσθετη βοήθεια στον καθαρισμό της περιοχής των ματιών και της μύτης. Ένα υγρό πανί αρκεί συνήθως – το χαμομήλι και τέτοια παρόμοια μπορεί να ερεθίσουν επιπλέον την περιοχή των ματιών. Το επίπεδο πρόσωπο της Περσικής γάτας συνοδεύεται επίσης με μια ειδική πρόσληψη τροφής: οι Περσικές γάτες λαμβάνουν κυρίως την τροφή τους με τη γλώσσα. Της είναι λοιπόν συχνά ευκολότερο να τρώει τροφές με υφή πολτού από ότι μεγάλα κομμάτια κρέατος.
Εκτός αυτού ένα ισχύει κατά την επιλογή σωστής τροφής για την Περσική γάτα σας: όσο υψηλότερη είναι η ποιότητά της, τόσο το καλύτερο. Οι γάτες χρειάζονται πολλή πρωτεΐνη στη διατροφή τους, το κρέας λοιπόν θα πρέπει να αποτελεί το κύριο συστατικό της τροφής της γάτας. Η υγρή τροφή θα πρέπει γενικά να προτιμάται από την ξηρά τροφή – όχι μόνο λόγω της ως επί το πλείστον καλύτερης σύνθεσης, αλλά και λόγω του υψηλότερου ποσοστού υγρασίας. Οι γάτες Περσίας χαρακτηρίζονται και ως «ζώα της ερήμου», μιας και δεν δείχνουν να έχουν ανάγκη το μπολ με το νερό, και από τη φύση τους πίνουν μόνο λίγο. Το μεγαλύτερο μέρος των αναγκαίων υγρών το προσλαμβάνουν μέσω της τροφής τους.
Η Περσική γάτα δεν είναι μάταια μια από τις πιο δημοφιλείς φυλές γάτας της Ευρώπης. Με επιδέξια επιλογή του εκτροφέα, λίγη φροντίδα και υγιεινή διατροφή θα έχετε κι εσείς πολύ διασκεδαστικές στιγμές με τη χνουδωτή γατούλα.
Ευχόμαστε σε σας και την Περσική γάτα σας ό,τι καλύτερο!
