Η γάτα Σιβηρίας αποτελεί επιτομή μιας εγχώριας φυλής: η μεσαίου μεγέθους γάτα με την αρχέγονη εμφάνιση, τη γερή κορμοστασιά και το ημι-μακρύ τρίχωμα λένε ότι έχει δημιουργηθεί χωρίς ανθρώπινη επέμβαση στην πατρίδα της τη Ρωσία. Εκτρέφονται σκόπιμα μόλις από τη δεκαετία του ’80.
Οι γάτες Σιβηρίας είναι γνήσια ζώα της φύσης. Το πιο εντυπωσιακό χαρακτηριστικό των γατών του δάσους, που στην πατρίδα τους τη Ρωσία ονομάζονται “Sibirskaja koschka”, είναι η εξωτερική εμφάνιση και ο απλός χαρακτήρας τους. Το πλούσιο τρίχωμα της φυσικής φυλής είναι προσαρμοσμένο στους τσουχτερά κρύους χειμώνες και τα ζεστά καλοκαίρια της Σιβηρίας, κρατά τη γάτα ζεστή κατά τη χειμερινή περίοδο ενώ παράλληλα είναι αρκετά ελαφρύ κατά τους ηλιόλουστους καλοκαιρινούς μήνες.
Εμφάνιση
Οι γάτες Σιβηρίας έχουν τον αέρα μια άγριας γάτας σε μικρογραφία. Χάρη στο ημι-μακρύ τρίχωμά της με υδροαπωθητικό, γερό εξωτερικό μανδύα και πυκνό υπομανδύα, η γάτα Σιβηρίας μοιάζει με τη Μέιν Κουν και τη γάτα του Νορβηγικού Δάσους. Ωστόσο, είναι σημαντικά πιο μικρόσωμη από τη Μέιν Κουν και έχει πιο μακριά πόδια από τη γάτα του Νορβηγικού Δάσους. Οι μεσαίου μεγέθους γάτες Σιβηρίας είναι μυώδεις και σχετικά βαριές, μιας και φτάνουν έως και εννέα κιλά. Γι’ αυτό, ενηλικιώνονται αφού φτάσουν την ηλικία των τριών ετών περίπου.
Η γάτα Σιβηρίας δεν μπορεί να απαρνηθεί τη χώρα καταγωγής της, τη Σιβηρία: ο διπλός μανδύας τριχώματος είναι υδροαπωθητικός το χειμώνα και κρατά τη γάτα ζεστή με ένα ιδιαίτερα πυκνό, λεπτό υπομανδύα. Ιδιαίτερα εντυπωσιακός είναι ο πλούσιος γιακάς γύρω από το λαιμό και το θώρακα. Αντιθέτως, το καλοκαίρι η γάτα Σιβηρίας χάνει τον υπομανδύα της, το καλοκαιρινό τρίχωμα γίνεται πολύ πιο κοντό και ελαφρύ και ως εκ τούτου, ιδανικό για τους ζεστούς καλοκαιρινούς μήνες στη βόρεια Σιβηρία. Η γεμάτη ουρά της φυλής πρέπει να παραμένει φουντωτή ακόμη και κατά τους ζεστούς καλοκαιρινούς μήνες. Οι τριχωτές τούφες στα δάκτυλα της πατούσας και στα αυτιά παραμένουν, ακόμη και όταν η γάτα χάνει το χειμερινό τρίχωμά της. Η γάτα Σιβηρίας έχει στρογγυλό κρανίο με στρογγυλεμένο μέτωπο, μεγάλα μάτια και μεσαίου μεγέθους, πλατιά αυτιά. Το χρώμα των ματιών πρέπει να είναι ομοιογενές και να ταιριάζει με το χρώμα του τριχώματος. Επιτρέπονται όλες οι ενδιάμεσες αποχρώσεις από κίτρινο/χρυσό έως πράσινο, ακόμη και μπλε ή διαφορετικά μάτια (“odd eyed”) σε γάτες με λευκό ή bicolor τρίχωμα.
Όπως ισχύει σε πολλές φυλές γάτας, οι διάφορες οργανώσεις εκτροφέων έχουν τις δικές τους αξιώσεις, όσον αφορά την εμφάνιση της γάτας Σιβηρίας. Για τον εκτροφέα ισχύει το πρότυπο της διεθνούς ένωσης εκτροφέων, όπου έχει προσχωρήσει η ένωση, στην οποία ο ίδιος ανήκει ως μέλος. Αυτό είναι ιδιαίτερα εμφανές, όσον αφορά τα επιθυμητά χρώματα τριχώματος: στην οργάνωση-ομπρέλα TICA, η γάτα Σιβηρίας επιτρέπεται να φέρει «όλα τα παραδοσιακά χρώματα». Ωστόσο, όσον αφορά στα χρώματα, είναι η μόνη οργάνωση που ισχυρίζεται κάτι τέτοιο, διότι οι περισσότεροι οργανισμοί εκτροφέων αποκλείουν τα χρώματα “cinnamon”, “fawn”, “chocolate” και “lilac”. Οι αγγλικοί αυτοί τεχνικοί όροι από τη γλώσσα των εκτροφέων περιγράφουν κόκκινα και καφετιά χρώματα του τριχώματος, καθώς και τις αντίστοιχες «αραιώσεις» τους, μια πιο αχνή δηλαδή παραλλαγή του χρώματος:
Πιο συγκεκριμένα η κόκκινη χρωματική παραλλαγή της γάτας Σιβηρίας ονομάζεται “cinnamon“ ή κανελί. Ο αγγλικός όρος “fawn” ή κιτρινόφαιος, χρησιμοποιείται για να περιγράψει την αραίωση της κόκκινης χρωματικής παραλλαγής “cinnamon”. Οι γάτες Σιβηρίας του χρώματος “fawn” φαίνονται κόκκινες-μπεζ. Ο τεχνικός όρος, που χρησιμοποιούν οι εκτροφείς, για το καφέ βασικό χρώμα είναι “chocolate” ή σοκολατί. Εάν το καφέ χρώμα αραιώνεται, αυτό φαίνεται ως “lilac” ή λιλά.
Εκτός από αυτά, όλα τα χρώματα και σχέδια, καθώς και κάθε ποσοστό λευκού χρώματος επιτρέπονται. Δεδομένου ότι η γάτα Σιβηρίας είναι η μοναδική φυλή γάτας του δάσους, επιτρέπεται σε αυτή και το χρωματικό σχέδιο “point”, δηλαδή πιο σκούρο χρώμα στα άκρα του σώματος, όπως πρόσωπο, αυτιά, πατούσες και ουρά. Στις γάτες Σιβηρίας με σχέδιο “point” αποδόθηκε μάλιστα η χαρακτηριστική ονομασία φυλής: Neva Masquarade. Η Διεθνής Ένωση Αιλουροειδών (FIFe) αναγνωρίζει τη Neva Masquarade ως ξεχωριστή φυλή. Σε γάτες με σχέδιο “point” επιτρέπονται και μπλε μάτια σύμφωνα με το πρότυπο της φυλής – όσο πιο σκουρόχρωμα τόσο το καλύτερο!
Χαρακτήρας
Δεν είναι μόνο η εμφάνιση της γάτας Σιβηρίας πρωτότυπη, καθώς αυτή η φυλή διαθέτει επίσης ένα πολύ απλό χαρακτήρα και καλό ένστικτο. Ως εκ τούτου, οι γάτες Σιβηρίας θεωρούνται εξαιρετικά καλοί κυνηγοί, λατρεύουν να αναπηδούν και να αναρριχώνται. Λόγω της χαράς τους για κίνηση, δεν είναι ιδανικά ζώα για αποκλειστική διαμονή στο σπίτι. Ένας ασφαλισμένος κήπος έρχεται μάλλον σε αντίθεση με τη φύση των γατών του δάσους. Επιπλέον, οι συγκεκριμένες γάτες είναι ο,τιδήποτε άλλο εκτός από μυγιάγγιχτες και δεν χάνουν τη βόλτα τους σε εξωτερικό χώρο ανεξαρτήτως καιρικών συνθηκών. Οι γάτες Σιβηρίας αγαπούν το νερό, ούτε η μπόρα ούτε η χιονοθύελλα μπορούν να τις κρατήσουν μακριά από μια βόλτα στη φύση.
Οι γάτες Σιβηρίας είναι πολύ περίεργες και ξέρουν τι θέλουν. Θεωρούνται ευφυείς και με όρεξη για περιπέτεια – πολλές γάτες Σιβηρίας μαθαίνουν, για παράδειγμα, ήδη από νεαρή ηλικία, να χειρίζονται το κουδούνι της πόρτας! Οι γάτες Σιβηρίας κάνουν ωστόσο του κεφαλιού τους. Στο σημείο αυτό, η καλή εκπαίδευση αποτελεί το άλφα και το ωμέγα, ώστε η μικρή άγρια γάτα να μην σας χορεύει στο ταψί! Παρ’ όλα αυτά, οι γάτες Σιβηρίας επικοινωνούν και δένονται πλήρως τους ανθρώπους τους. Πολλοί λάτρεις αυτής της φυλής μιλούν για πραγματικές «συνομιλίες» με τη γάτα τους.
Συνολικά οι γάτες Σιβηρίας είναι ειλικρινείς, φυσικές και γερές – αυτό ισχύει τόσο για την πρωτότυπη εμφάνισή τους όσο και για το χαρακτήρα τους!
Ιστορία
Η γάτα Σιβηρίας εκτρέφεται συστηματικά μόλις από τη δεκαετία του ’80 και από το 1990 την απολαμβάνουν και γατόφιλοι στην Αμερική.
Το όνομα «Sibirskaja koschka» («γάτα Σιβηρίας») ήταν στην πατρίδα της τη Ρωσία κατά κύριο λόγο ένας κοινός όρος για μυώδεις γάτες με πλούσιο, χνουδωτό τρίχωμα. Τα μακρύτριχα ζώα εμφανίζονται σε όλες τις περιοχές της Ρωσίας και της Σιβηρίας, αν και όχι τόσο συχνά όσο τα κοντότριχα ζώα.
Δεν έχει διευκρινιστεί με σαφήνεια, από πότε το γονίδιο της μακριάς τρίχας είναι τόσο διαδεδομένο στον πληθυσμό της Ρωσικής γάτας. Ενώ ορισμένοι επιστήμονες είναι σίγουροι ότι πρόκειται για ανεξάρτητη μετάλλαξη, άλλοι βασίζονται σε διασταυρώσεις με μακρύτριχα ζώα από την Ανατολή. Ακόμη και η ακριβής προέλευση των γατών Σιβηρίας στην πατρίδα τους είναι αμφιλεγόμενη. Έτσι, για μεγάλο χρονικό διάστημα θεωρούνταν σίγουρο ότι οι άγριες γάτες του Καυκάσου συνέβαλαν στη δημιουργία της γονιδιακής δεξαμενής της γάτας Σιβηρίας. Όσον αφορά στη σωματική διάπλαση και την υφή του τριχώματος ωστόσο, οι άγριες γάτες του Καυκάσου διαφέρουν σημαντικά από την Αφρικανική άγρια γάτα, η οποία θεωρείται ως η γάτα-μητέρα όλων των οικόσιτων γατών. Οι πιο πρόσφατες έρευνες διαψεύδουν βέβαια τη θεωρία που θέλει τις γάτες Σιβηρίας να προέρχονται από τις άγριες γάτες του Καυκάσου: η ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης ανακάλυψε ότι όλες οι οικόσιτες γάτες που εμφανίζονται στις πέντε ηπείρους, προέρχονται από την Αφρικανική άγρια γάτα.
Στην Ευρώπη, οι μακρύτριχες γάτες ήταν κάτι σπάνιο μέχρι το 19ο αιώνα. Γι’ αυτό, μόνο οι έμποροι και οι ταξιδιώτες είδαν από νωρίς με τα ίδια τους τα μάτια τα μακρύτριχα ζώα της Ρωσίας. Οι γάτες Σιβηρίας έχουν περιγραφεί το 1864 σε μια έκδοση του βιβλίου «Η ζωή των Ζώων του Μπρεμ» (ή στα αγγλικά, Brehm’s Life of Animals), μετέπειτα εμφανίστηκαν σποραδικά σε ευρωπαϊκές δημοσιεύσεις.
Οι μακρύτριχες γάτες από τη Ρωσία πήραν επίσης μέρος στην πρώτη έκθεση γατών στο Crystal Palace του Λονδίνου το έτος 1871. Χάρη στο υπολειπόμενα κληρονομικό γονίδιο της «μακριάς τρίχας», μπορούν να εμφανιστούν επίσης ξαφνικά γατάκια με μακρύ τρίχωμα σε μια γέννα από γονείς με κοντό τρίχωμα – τα ζώα αυτά αποτέλεσαν αργότερα τη βάση για την εκτροφή της γάτας Σιβηρίας.
Μετά την πρώτη έκθεση στο Crystal Palace, η φυλή έπεσε για ακόμη μια φορά στη λήθη. Η εκτροφή των καθαρόαιμων γατών βρισκόταν εκείνη τη χρονική στιγμή ακόμη σε αρχικό στάδιο. Τα μακρύτριχα ζώα ήταν κάτι σπάνιο και διασταυρώνονταν μεταξύ τους, ώστε να προκύψουν μακρύτριχοι απόγονοι. Η γάτα Σιβηρίας αποδυναμώθηκε στη γονιδιακή δεξαμενή των γατών Περσίας κ.ά. και έδωσε τη θέση της σε πιο γνωστές και δημοφιλείς φυλές γάτες. Η πολιτική κατάσταση στη Σοβιετική Ρωσία οδήγησε μεταξύ άλλων στο να εξαφανιστεί προς το παρόν η Ρωσία από την ιστορία εκτροφής γατών.
Μια νέα αρχή έγινε τη δεκαετία του ’80. Οι μακρύτριχες οικόσιτες γάτες από τη Ρωσία εμφανίστηκαν το 1985 όπου και δημιουργήθηκε μια πειραματική φυλή. Από το 1986 εκτέθηκαν οι γάτες που προέκυψαν από την συγκεκριμένη εκτροφή. Στη συνέχεια, η μια εκτροφή ακολούθησε την άλλη: από το 1987 η φυλή που ονομαζόταν τότε «γάτα του δάσους Σιβηρίας» αναγνωρίστηκε επίσημα ως φυλή γάτας. Τα πρώτα νεογνά της νέας φυλής γεννήθηκαν στις 12 Μαΐου του 1988 στην ανατολική Γερμανία . Το πρώτο ζευγάρι ρωσικών γατών του δάσους έφτασε στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας με μια οικογένεια μεταναστών το 1987 και αυτό οδήγησε στην πρώτη καταχωρημένη γέννα το έτος 1989. Από τότε, η φυλή, αποκαλούμενη ως «γάτα του Σιβηρικού Δάσους», απέκτησε όλο και περισσότερους θαυμαστές.
Το ίδιο περίπου χρονικό διάστημα άρχισε η συστηματική εκτροφή των “Sibirskaja Koschka” στη Ρωσία. Ωστόσο, κάθε ένωση φυλών γάτας υποστήριζε ένα διαφορετικό πρότυπο φυλής, με αποτέλεσμα η εμφάνιση της γάτας Σιβηρίας να μην είναι ενιαία για όλες τις γάτες της φυλής, όπως παλαιότερα. Από τη Ρωσία έγινε επίσης η εξαγωγή των πρώτων δειγμάτων προς τις ΗΠΑ: το 1990 η πρώτη γάτα Σιβηρίας μετακόμισε σε ένα αμερικανικό νοικοκυριό. Το υψηλό κόστος των εισαγωγών από τη Ρωσία διασφάλισε ωστόσο, ότι ο πληθυσμός των Ρωσικών Μακρύτριχων γατών παρέμεινε σχετικά μικρός στις ΗΠΑ.
Σήμερα η γάτα Σιβηρίας εκτρέφεται σε όλο τον κόσμο. Το όνομά της άλλαξε το 1991 από «γάτα του Σιβηρικού Δάσους» σε «γάτα Σιβηρίας» – κυρίως για να διακρίνεται καλύτερα από τη «γάτα του Νορβηγικού Δάσους». Το 1992 η φυλή αναγνωρίστηκε επίσημα από την Παγκόσμια Ομοσπονδία Γατών, το 1998 από τη Διεθνή Ομοσπονδία των Αιλουροειδών (FIFe). Στα αγγλικά, αυτή η φυλή γάτας είναι γνωστή ως “Siberian Forest Cat“, “Siberian” ή “Siberian Cat”.
Περιποίηση
Οι γάτες Σιβηρίας είναι ζώα της φύσης. Τα ζώα αυτά χαίρονται να κινούνται, τους αρέσει πολύ να πηδούν, να τρέχουν και να κυνηγούν και ως εκ τούτου η αποκλειστική διαμονή στο σπίτι ενδείκνυνται μόνο υπό όρους. Η βόλτα σε έναν προστατευμένο κήπο είναι ιδανική, τους αρέσει να χρησιμοποιούν μικρότερα και μεγαλύτερα δέντρα ως δυνατότητες αναρρίχησης και ξυσίματος, περιφέρονται με ευχαρίστηση μέσα στα χαμόκλαδα και κυνηγούν ποντίκια και πουλιά.
Το μακρύ τρίχωμα της γάτας Σιβηρίας κολλάει και κομπιάζει εύκολα λόγω του πυκνού υπομανδύα. Ιδίως το χειμώνα και κατά τη διάρκεια της αλλαγής τριχώματος, τα ζώα χρειάζονται, ως εκ τούτου, λίγη βοήθεια στην περιποίηση του τριχώματος. Αν η γάτα έχει εξοικειωθεί εγκαίρως σε χτένα και βούρτσα, δεν αποτελεί συνήθως πρόβλημα, να βουρτσίζετε επιμελώς το τρίχωμα κάθε λίγες ημέρες, να αφαιρείτε τις νεκρές τρίχες και να λύνετε μικρά κομπιάσματα στο τρίχωμα. Όταν πρόκειται για τις θερμές εποχές, η μακρύτριχη γάτα Σιβηρίας χάνει το μεγαλύτερο μέρος του υπομανδύα της. Η προσφορά πάστας βύνης και γρασιδιού για γάτες βοηθά στη φυσική αποβολή των καταποθέντων τριχών! Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες η γάτα Σιβηρίας περιποιείται συνήθως μόνη της το πιο κοντό, λεπτό τρίχωμά της. Παρ’ όλα αυτά, δεν επωφελούνται μόνο οι γάτες, που βγαίνουν βόλτα έξω από το σπίτι, από την τακτική χρήση της βούρτσας, προκειμένου να αφαιρείτε φύλλα και μέρη του φυτού και να εξοικειώνετε πλέον τη γάτα σε στιγμές περιποίησης μεγαλύτερης διάρκειας κατά τους χειμερινούς μήνες…
Εκτός από την περιποίηση του τριχώματος, η ενδεδειγμένη διατροφή αποτελεί το Α και το Ω, ώστε και η δική σας γάτα Σιβηρίας να μπορεί να απολαύσει μια μακρά, υγιή και δραστήρια ζωή. Ως σαρκοφάγα, τα ζώα χρειάζονται τροφή με άφθονη υγιεινή πρωτεΐνη – τους υδατάνθρακες μπορούν να τους αξιοποιούσουν μόνο σε περιορισμένο ποσοστό. Επίσης, η ετήσια επίσκεψη στον κτηνίατρο βοηθά να εντοπιστούν εγκαίρως τυχόν προβλήματα υγείας και να διευκρινιστούν ερωτήματα σχετικά με τη φροντίδα και τη διατροφή των ζώων.
Εκτροφή
Οι γάτες Σιβηρίας είναι πρωτότυπα ζώα. Δεδομένου ότι η εκτροφή των γερών γατών βρίσκεται σε αρχικό ακόμη στάδιο, δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου συνδεδεμένες με τη φυλή κληρονομικές ασθένειες. Μέσω διασταύρωσης φυλών αγνώστου προελεύσεως και μέσω αιμομιξίας, ενδέχεται σε ορισμένες περιπτώσεις να εμφανιστούν κληρονομικές ασθένειες – το καλύτερο «αντίδοτο» είναι μια καλά μελετημένη, επαγγελματική εκτροφή, κατά την οποία θα αποφεύγεται η αιμομιξία, και θα δίνεται σημασία σε μια υγιή και σκόπιμη εκτροφή. Οι εκτροφείς της γάτας Σιβηρίας έχουν εξίσου μεγάλη ευθύνη όσο και οι αγοραστές, ώστε να προφυλάξουν και στο μέλλον αυτά τα «ζώα της φύσης» από κληρονομικές ασθένειες!
Για εσάς ως αγοραστές, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αποκτάτε τα ζώα σας μόνο από έναν υπεύθυνο, επαγγελματία εκτροφέα. Οι μικρές αγγελίες, που υπόσχονται «καθαρόαιμα ζώα σε οικονομική τιμή», μπορεί να προσελκύσουν κυνηγούς ευκαιριών, αλλά συχνά κρύβουν μεγάλες παγίδες: στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν αποτελεί πρωταρχικό μέλημα η καλή διαβίωση των ζώων. Η εκτροφή γατών είναι ένα ακριβό χόμπι και όποιος θέλει να βγάλει κέρδος με την πώληση των ζώων του, συνήθως κάνει εξοικονόμηση χρημάτων εις βάρος της τροφής, της διαβίωσης των ζώων, της περίθαλψης της υγείας και του καλά μελετημένου ζευγαρώματος των ζώων του. Ένας εκτροφέας, ο οποίος αναλαμβάνει ευθύνη για τα ζώα του και τους απογόνους τους δεν αποφεύγει οποιοδήποτε κόστος ή κόπο. Τακτικές κτηνιατρικές επισκέψεις και εξετάσεις για γνωστές κληρονομικές ασθένειες, όπως υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια (HCM) και νεφρικές κύστες, είναι η συνήθης διαδικασία που πρέπει να ακολουθείται. Ένας εκτροφέας μπορεί επίσης να παρουσιάσει τα αντίστοιχα αποτελέσματα των τεστ σε υποψήφιους αγοραστές. Αυτός αποκλείει άρρωστα ζώα από την εκτροφή και τα μεταβιβάζει, αν χρειαστεί. Οι ενώσεις εκτροφέων όχι μόνο εκδίδουν χαρτιά – επιβλέπουν επίσης, εάν τηρούνται τα πρότυπα εκτροφής. Όποιος ασχολείται με μια σοβαρή εκτροφή, είναι επίσης μέλος σε μία από τις αμέτρητες ενώσεις εκτροφέων γάτας.
Έως ότου τα γατάκια είναι έτοιμα να μετακομίσουν στο νέο τους σπιτικό, θα πρέπει να παραμείνουν τουλάχιστον δώδεκα εβδομάδες με τη μητέρα και τα αδέλφια τους. Σε αυτή τη σημαντική φάση διαμόρφωσης, τα γατάκια μαθαίνουν όλα, όσα χρειάζονται για να είναι προετοιμασμένα για μια μακρά, υγιή ζωή! Ο εκτροφέας συνοδεύει τα ζώα του όλο το εικοσιτετράωρο και τους παρέχει όλα όσα χρειάζονται για να ενηλικιωθούν. Στέκεται στο πλευρό των αγοραστών όχι μόνο με συμβουλές, αλλά και με έμπρακτη βοήθεια – ακόμη και μετά τη μεσολάβηση!
Όλα αυτά κοστίζουν, φυσικά, εκτός απο χρόνο και χρήματα… Προκειμένου να καλύψει τα έξοδά του, ένας υπεύθυνος εκτροφέας πρέπει να χρεώσει μια ορισμένη τιμή αγοράς ανά ζώο. Οι γάτες Σιβηρίας από μια εγγεγραμμένη εκτροφή κοστίζουν γύρω στα 700 ευρώ η κάθε μία. Επομένως εάν οι μελλοντική ιδιοκτήτες σκοπέυουν να αγοράσουν πάνω από μία γάτα το κόστος είναι σημαντικά αυξημένο. Θα λάβετε ωστόσο ένα καλά κοινωνικοποιημένο, υγιές ζώο, με το οποίο θα απολαύσετε από κοινού πολλά όμορφα χρόνια. Ως εναλλακτική λύση προσφέρεται η επίσκεψη σε καταφύγιο ζώων – εκεί πολλές γάτες περιμένουν για ένα καλό σπίτι. Μεταξύ των οποίων και κάποιες μακρύτριχες καθαρόαιμες γάτες!
Σας ευχόμαστε να περνάτε υπέροχα με τη δική σας γάτα Σιβηρίας!
