© Evdoha / stock.adobe.com
Τα τσιντσιλά έχουν μεγάλη ευαισθησία στην πέψη της τροφής. Εδώ θα μάθετε βήμα προς βήμα πως το ζώο σας χωνεύει το φαγητό του και τι πρέπει να προσέξετε κατά το τάισμα.
Τα τσιντσιλά είναι τρωκτικά με καταγωγή από τη Νότια Αμερική και από το 1855 ζουν ως κατοικίδια υπό την ανθρώπινη φροντίδα. Ωστόσο, μέσω της ελεγχόμενης εκτροφής δεν έχει αλλάξει τίποτα στο πεπτικό τους σύστημα. Αυτό σημαίνει ότι ο γαστρεντερικός τους σωλήνας είναι εξοικειωμένος με την κατανάλωση τροφών με πολλές ακατέργαστες ίνες. Η υπερβολική προσφορά εύπεπτων τροφών είναι επιβλαβής και μπορεί να έχει μοιραία κατάληξη για το ζώο.
Το «ταξίδι» της πέψης της τροφής ξεκινά από το στόμα. Οι κοπτήρες είναι αιχμηροί και μοιάζουν με σμίλη. Χρησιμεύουν για το διαχωρισμό των τροφών, είτε αυτές είναι σε μορφή κομματιών είτε σε μορφή σανού. Οι κοπτήρες αναπτύσσονται συνεχώς και πρέπει διαρκώς να φθείρονται. Αυτό συμβαίνει με το δάγκωμα, καθώς και τον τεμαχισμό σανού και σκληρών έτοιμων τροφών.
Οι κοπτήρες βρίσκονται μπροστά, στη μέση του στόματος. Δύο εξ αυτών βρίσκονται στην άνω και δύο στην κάτω σιαγόνα. Η διατήρηση της υγείας τους μέσω μίας σωστής διατροφής είναι πολύ σημαντική. Ακόμα και κατά την αναπαραγωγή θα πρέπει να δίνεται η απαραίτητη προσοχή στην υγεία των δοντιών, ώστε να μην κληροδοτούνται τυχόν δυσμορφίες.
Πιο πίσω στη στοματική κοιλότητα βρίσκονται οι γομφίοι, με τους οποίους τα τσιντσιλά κόβουν και αλέθουν τα κομμάτια τροφής. Και οι γομφιοί αναπτύσσονται διαρκώς. Ανάμεσα στους γομφίους και σε συνδυασμό με το σίελο, η τροφή υγραίνεται και μαλακώνει, γεγονός που διευκολύνει μεταξύ άλλων τη μάσηση και κατάποσή της. Το υγρό έκκριμα προέρχεται από τους σιελογόνους αδένες. Η πρόπεψη ξεκινά με τα πρώτα ένζυμα από το σίελο, που είναι γνωστά και ως ζυμωτές και είναι πραγματικοί βιοκαταλύτες.
Ο οισοφάγος είναι καθαρά ένα όργανο μεταφοράς. Μετά τη μάσηση δημιουργείται ο βλωμός (καλά μασημένη τροφή), ο οποίος προωθείται από το στόμα στην κατώτερη γαστρεντερική οδό, προκειμένου σε μορφή χυλού να συνεχιστεί η περαιτέρω αξιοποίηση της τροφής. Φυσικά, δια μέσου του φάρυγγα και του οισοφάγου μεταφέρεται και το πόσιμο νερό.
Στο στομάχι ξεκινά η προετοιμασία της πέψης και διασπώνται τα πρώτα συστατικά της τροφής. Μέσω της έκκρισης υδροχλωρικού οξέος, η τροφή οξινίζεται από ειδικά κύτταρα. Τα πρωτεολυτικά ένζυμα ξεκινούν την αξιοποίηση των πρωτεϊνών σε αυτό το όξινο περιβάλλον. Ταυτόχρονα απελευθερώνονται ορμόνες, που δίνουν σήμα (εσωτερικές διαβιβαστικές ουσίες), ώστε να εισέλθει η τροφή στο στομάχι. Αυτές οι ορμόνες «αποστέλλονται» μέσω της κυκλοφορίας του αίματος. Οι μύες του στομάχου γύρω από το στομάχι φροντίζουν όχι μόνο για την καλή ανάμιξη, αλλά και για το άδειασμα του περιεχομένου του στομάχου, δηλαδή για τη μεταφορά του χυλού τροφής από το στομάχι στα υπόλοιπα όργανα του πεπτικού συστήματος μέσω του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα.
Στο μπροστινό τμήμα του λεπτού εντέρου, ο χυλός της τροφής αναμιγνύεται με άφθονο ιστικό υγρό και ένζυμα, αποκτώντας παχύρευστη μορφή, προκειμένου να περάσει έτσι στα επόμενα στάδια αξιοποίησης.
Μετά από λίγα εκατοστά καταλήγουν εδώ οι δίοδοι εκροής του παγκρέατος και του ήπατος. Το ήπαρ αποθηκεύει βραχυπρόθεσμα τα επιπλέον σάκχαρα σε μορφή γλυκογόνου και είναι υπεύθυνο για την «αποτοξίνωση» του οργανισμού από όλες τις δηλητηριώδεις χημικές ουσίες. Επιπλέον, εκεί παράγεται η χολή, η οποία «αποβάλλει» τους χυμούς του πεπτικού συστήματος και τους μεταφέρει από όξινο σε αλκαλικό περιβάλλον. Το πάγκρεας ρυθμίζει την περιεκτικότητα του σακχάρου στο αίμα και παράγει ένζυμα, που διασπούν όχι μόνο τα λίπη, αλλά και τους υδατάνθρακες.
Στη συνέχεια ακολουθεί το πίσω τμήμα του λεπτού εντέρου, όπου λαμβάνει χώρα το κύριο έργο της πέψης. Ο εξαιρετικά ενεργός ιστός των εντερικών λαχνών μεταφέρει την τροφή που έχει πεφθεί στην κυκλοφορία του αίματος. Μόνο τα συστατικά της τροφής, τα οποία έχουν διασπαστεί σε πολύ μικρά μόρια, μπορούν να διέλθουν διαμέσου του εντερικού τοιχώματος και έτσι να είναι διαθέσιμα προς αξιοποίηση από τα υπόλοιπα όργανα-στόχους του τσιντσιλά. Το πίσω τμήμα του λεπτού εντέρου είναι η περιοχή μεταφοράς όλων των θρεπτικών και δραστικών συστατικών που έχουν αφομοιωθεί μέχρι στιγμής στον οργανισμό του ζώου. Μελλοντικά η λάθος διατροφή με ακατάλληλες τροφές, που δεν είναι ιδιαίτερα πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά και εδώδιμες ίνες, είναι αυτή που προκαλεί τα περισσότερα προβλήματα. Είναι πολύ σημαντικό λοιπόν να παρέχουμε στο τσιντσιλά μας μία ενδεδειγμένη διατροφή, διότι έτσι φροντίζουμε προληπτικά για τη διατήρηση της καλής υγείας του λεπτού εντέρου.
Η σωστή επιλογή τροφής είναι λοιπόν ζωτικής σημασίας για τα ζώα! Στο χυλό τροφής βρίσκονται από αυτό το σημείο σχεδόν μόνο οι αποκαλούμενες ακατέργαστες ίνες, δηλαδή τα συστατικά των κυτταρικών τοιχωμάτων των φυτών, τα οποία δεν διασπώνται στο λεπτό έντερο. Ωστόσο, για τα τσιντσιλά είναι πολύ σημαντικές.
Το τυφλό έντερο βρίσκεται κάτω από το σημείο στο οποίο ο ειλεός (το τελευταίο τμήμα του λεπτού εντέρου) συμβάλλει με το παχύ έντερο. Ονομάζεται «τυφλό», διότι είναι ένας θύλακας που δεν καταλήγει κάπου. Πρόκειται για ένα μεγάλο θάλαμο ζύμωσης γεμάτο από πληθώρα εντερικών βακτηρίων. Από τα μέρη των φυτών, τα οποία είναι πλούσια σε ακατέργαστες και εδώδιμες ίνες, πρέπει να αντληθεί η υπόλοιπη ενέργεια και να ανακτηθούν τα δομικά στοιχεία του κυτταρικού τοιχώματος των φυτών (ιδίως η γλυκόζη από την κυτταρίνη).
Τα τσιντσιλά έχουν ένα τυφλό έντερο ακόμα μεγαλύτερο απ’ ότι τα κουνέλια ή τα ινδικά χοιρίδια, καθότι στην πατρίδα τους βρίσκουν και πρέπει να αξιοποιούν μόνο φυτά φτωχά σε θρεπτικές ουσίες. Κάθε αλλαγή της σύνθεσης του υποστρώματος στο τυφλό έντερο αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα και η χλωρίδα ζύμωσης δεν αντέχει καθόλου τις ραγδαίες αλλαγές στην τροφή. Για το λόγο αυτό (αλλά και λόγω των διαταραχών του λεπτού εντέρου), οι αλλαγές στην τροφή πρέπει να γίνονται πάντα με πολύ αργό ρυθμό και σταδιακά. Μόνο τότε η ζύμωση στο τυφλό έντερο πραγματοποιείται αξιόπιστα και χωρίς σχηματισμό έντονων αερίων.
Τέλος, σχηματίζονται τα κόπρανα του τυφλού εντέρου και κατά διαστήματα δημιουργούνται προσωρινά στο παχύ έντερο τα μαλακά κόπρανα του παχέος εντέρου. Πρόκειται για μία ξεχωριστή μορφή μαλακών κοπράνων, η οποία διαφέρει σημαντικά από τα ξηρά «κόπρανα» που αποβάλλονται από τον ορθό.
Μία προστατευτική βλεννογόνος μεμβράνη φροντίζει, ώστε αυτή η ύλη να οδηγείται γρήγορα απευθείας στον πρωκτό, χωρίς περαιτέρω επιβάρυνση στο παχύ έντερο. Με το που εξέλθουν από τον πρωκτό τα μαλακά κόπρανα, το τσιντσιλά τα προσλαμβάνει απευθείας, και έτσι η ύλη αυτή περνά για ακόμη μία φορά μέσω ολόκληρης της γαστρεντερικής οδού. Με αυτό τον τρόπο, αποκτώνται βιταμίνες (κυρίως του συμπλέγματος Β), αλλά και πολύτιμη βακτηριακή πρωτεΐνη και πολλές δραστικές ουσίες.
Το υπόλοιπο τμήμα του παχέος εντέρου πίσω από την περιοχή που περνά από το λεπτό στο τυφλό έντερο έχει ουσιαστικά το καθήκον να ανακτά το νερό από το ήδη χωνευμένο, αλλά ακόμη παχύρευστο χυλό τροφών. Παντού στο παχύ έντερο ζουν βακτήρια, που βοηθούν τις ειδικές ζυμώσεις και τις μεταβολικές διεργασίες. Αυτά παρέχουν στο εντερικό τοίχωμα λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου από τα υπολείμματα τροφών, τα οποία από το σημείο αυτό δεν μπορούν πλέον να καταλήξουν στην κυκλοφορία του αίματος. Στο πίσω τμήμα του παχέος εντέρου προσχηματίζονται τα κόπρανα.
Τέλος, το ορθό σχηματίζει σωστά τα ξηρά σφαιροειδή κόπρανα και αφαιρεί όσο το δυνατόν περισσότερη από την εναπομείνασα υγρασία. Μερικές φορές τα τσιντσιλά τρώνε αυτά τα σφαιρίδια κοπράνων, αλλά αυτό είναι απολύτως φυσιολογικό. Η διάρροια ή η δυσκοιλιότητα είναι ενδείξεις ότι αυτή η κανονικότητα έχει διαταραχθεί από προβλήματα στα ανωτέρω τμήματα.
Ο πρωκτός αποτελεί το άνοιγμα «εξόδου» για τα κόπρανα. Αυτές οι στερεές απεκκρίσεις περιέχουν απόβλητες ουσίες που δεν απεκκρίνονται ως ούρα σε υγρή μορφή μέσω των νεφρών, καθώς και άπεπτα υπολείμματα τροφών, ή ενδεχομένως μεμονωμένο ή προσωρινό πλεόνασμα θρεπτικών ουσιών. Ο σφιγκτήρας του πρωκτού βρίσκεται στο τέλος του πεπτικού σωλήνα.
Στο online κατάστημα της zooplus μπορείτε να βρείτε ό,τι χρειάζεστε για να προσφέρετε στο τσιντσιλά σας μία υγιεινή διατροφή. Εδώ θα βρείτε προϊόντα ειδικά για τσιντσιλά, όπως για παράδειγμα τροφή για τσιντσιλά, λιχουδιές και συμπληρώματα διατροφής, άμμο μπάνιου κτλ.
Μετά από περίπου ένα χρόνο ζωής τα κουνέλια θεωρούνται ενήλικα.
Όλοι οι ιδιοκτήτες κουνελιών πρέπει να γνωρίζουν για το πεπτικό σύστημα των κατοικίδιων ζώων τους. Τα κουνέλια χρειάζονται μία ειδική διατροφή με τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες (π.χ. σανό), καθώς η μεταφορά της τροφής επιτυγχάνεται μόνο μέσω της σταθερούς πρόσληψης τροφής. Η αδιάλειπτη πρόσληψη τροφής διασφαλίζει τη συνεχή λειτουργία του πεπτικού συστήματος. Ειδάλλως, προκύπτουν επικίνδυνες διαταραχές της πεπτικής λειτουργίας.
Το τρίχωμα των τσιντσιλά είναι ιδιαιτέρως μεταξένιο και πυκνό, καθώς από μία ρίζα τρίχας φυτρώνουν μέχρι 60 τρίχες. Η τριχόπτωση ή το σπάσιμο τρίχας, είτε ως αποτέλεσμα της αλλαγής τριχώματος είτε λόγω στρες ή ακατάλληλων συνθηκών διαβίωσης, μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση υπερβολικής τρίχας επάνω στα έπιπλα του σπιτιού και τα ρούχα του ιδιοκτήτη.
