Κάποια σκυλιά είναι πιο θαρραλέα και άλλα πιο ανασφαλή. Είναι σημαντικό να τονώσετε την αυτοπεποίθηση του κατοικίδιου σας όσο το δυνατόν περισσότερο.
Εάν ένας σκύλος αντιδρά διστακτικά σε νέες καταστάσεις, είναι φυσιολογικό και δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Αν όμως δείχνει έντονο φόβο σε καθημερινές καταστάσεις, θα πρέπει να το κοιτάξετε γιατί ίσως είναι προβληματικό. Ακόμη και ένας δυνατός θόρυβος ή μια σκάλα μπορεί να αναστατώσει τον τετράποδο φίλο. Ένας υπερβολικά αγχώδης σκύλος δυσκολεύεται πολύ στην καθημερινότητά του, ενώ ο ίδιος υποφέρει από το άγχος. Σε αυτό το άρθρο σας δίνουμε συμβουλές για να βοηθήσετε το κατοικίδιό σας να αποκτήσει περισσότερη αυτοπεποίθηση.
Οι λόγοι για έναν φοβισμένο σκύλο μπορεί να είναι ποικίλοι: κακές εμπειρίες με τους ανθρώπους, λάθη στην εκπαίδευση ή προδιάθεση.
Η βάση για την αυτοπεποίθηση του τετράποδου φίλου είναι η σωστή διαμόρφωση χαρακτήρα από μικρός γεμάτη διαφορετικά ερεθίσματα: αν ένα κουτάβι γνωρίσει και βιώσει πολλά, θα τείνει να είναι δεκτικό σε νέα πράγματα και μεταγενέστερα.
Για τον ενήλικο σκύλο, η αυτοπεποίθηση είναι η καλύτερη ασπίδα κατά του φόβου. Στην καθημερινή ζωή, δώστε επίσης προσοχή και στα μη λεκτικά μηνύματα που του περνάτε. Αυτό σημαίνει ότι αν ο σκύλος σας είναι ανασφαλής, δεν πρέπει ποτέ να τον τιμωρείτε ή να γίνεστε εσείς οι ίδιοι ανήσυχοι. Και τα δύο ενισχύουν την αίσθηση του σκύλου ότι ο φόβος του είναι δικαιολογημένος. Η ασυνείδητη ενίσχυση συμβαίνει ιδιαίτερα συχνά με σκύλους που γαβγίζουν ή γρυλίζουν από φόβο.
Πως αναγνωρίζουμε τον φόβο στους σκύλους
Πώς όμως αναγνωρίζετε έναν φοβισμένο σκύλο ή τον φόβο στα σκυλιά; Τα «τέσσερα F» έχουν μεγάλη σημασία εδώ. Πρόκειται για αγγλικούς όρους που περιγράφουν τις τέσσερις τυπικές συμπεριφορές υπό συνθήκες στρες.
Flight (φυγή)
Η «φυγή» δεν σημαίνει απαραίτητα ότι ο σκύλος τρέχει αμέσως πανικόβλητος, αν και αυτό μπορεί να συμβεί σε ακραίες περιπτώσεις. Η αποφυγή ή το να κάνει μερικά βήματα προς τα πίσω είναι ήδη μέρος της. Οι φοβισμένοι σκύλοι δημιουργούν έτσι απόσταση από τον εκλυτικό παράγοντα του φόβου.
Αν ο σκύλος σας μένει πίσω ή κρατάει απόσταση από ένα αντικείμενο, είναι το πρώτο σημάδι φόβου.
Fight (πάλη)
Σε αυτή την περίπτωση, ο σκύλος αντιδρά με επιθετική συμπεριφορά: Οι κόρες των ματιών του διαστέλλονται, τα αυτιά του υψώνονται, δείχνει τα δόντια του και γρυλίζει ή γαυγίζει. Το επόμενο βήμα μπορεί να είναι η επίθση. Σε ακραίες περιπτώσεις, ο σκύλος μπορεί ακόμα και να δαγκώσει. Η επιθετικότητα συχνά προκύπτει όταν ο σκύλος δεν μπορεί να ξεφύγει και είναι στριμωγμένος, για παράδειγμα με λουρί.
Freeze (πάγωμα)
Μια μορφή συμπεριφοράς αποφυγής – παρόμοια με τη φυγή – είναι το πάγωμα του σκύλου. Τότε παραμένει καθηλωμένος στο σημείο. Πρόκειται για ένα αρχέγονο ένστικτο που έχει την προέλευσή του στο γεγονός ότι τα ζώα ελπίζουν να μην τα προσέξει ένας θηρευτής. Σε αυτή την κατάσταση, καμία εντολή ή δέλεαρ μέσω τροφής δεν θα λειτουργήσει. Το μόνο πράγμα που βοηθάει εδώ είναι η αναμονή ή η απομάκρυνση του εναύσματος φόβου.
Fiddle About (παιχνίδισμα)
Η αντιμετώπιση της αβεβαιότητας με αφοπλιστικό χιούμορ είναι κάτι που ισχύει και στον κόσμο των σκύλων. Οι σκύλοι που νιώθουν ανασφάλεια ξεκινούν να προκαλούν τον απέναντί τους σε παιχνίδι, για παράδειγμα. Σε αντίθεση με τις φορές που παίζει χαλαρός, ο τετράποδος φίλος σταματά πάντα να κοιτάζει γύρω του όταν παίζει από φόβο. Ορισμένα σκυλιά πηδούν σε ανθρώπους ή άλλα σκυλιά. Το «Fiddle About» έχει να κάνει με την παράβλεψη του φόβου.
Συχνά γίνεται λόγος για τα «πέντε F» («five F of fear»). Ωστόσο, το «Faint» παίζει υποδεέστερο ρόλο στην καθημερινή ζωή.
Άλλα σημάδια στη γλώσσα σώματος ενός φιβισμένου σκύλου
Άλλα σημάδια άγχους στα σκυλιά μπορεί να περιλαμβάνουν:
Κάθε εξωτερικό ερέθισμα από το περιβάλλον ακολουθείται από μια αντίδραση. Με αυτόν τον τρόπο μπορείτε συνήθως να μάθετε τι φοβάται ο σκύλος.
Ωστόσο, υπάρχουν και ευαίσθητοι σκύλοι που βρίσκονται σε κατάσταση μόνιμου φόβου. Συνήθης αιτία γι’ αυτό είναι η έλλειψη κοινωνικοποίησης οσο είναι κουτάβι ή το τραύμα που έχουν βιώσει, όπως κακοποίηση ή ατυχήματα.
Αυτό το χρόνιο άγχος μπορεί να εκδηλωθεί, για παράδειγμα, με τη μορφή έντονου γλείψιμου και τσιμπημάτων. Τα χρόνια γαστρεντερικά προβλήματα, όπως η γαστρίτιδα, μπορεί επίσης να είναι αιτία της αγχώδους διαταραχής στους σκύλους. Εάν υποψιάζεστε κάτι τέτοιο, θα πρέπει να συζητήσετε για το πως να το αντιμετωπίσετε με έναν κτηνίατρο ή έναν ψυχολόγο ζώων.
Πώς μπορώ να βοηθήσω τον ανήσυχο σκύλο μου;
Η πιο σημαντική συμβουλή: Να είστε πάντα ήρεμοι όταν ο σκύλος σας φοβάται. Εσείς είστε ο βράχος του.
Με τα πρώτα σημάδια φόβου σε άγνωστες καταστάσεις, ισχύει πάνω απ’ όλα το εξής: Βεβαιωθείτε ότι η γλώσσα του σώματός σας είναι χαλαρή! Αν εσείς, ως «αρχηγός της αγέλης», δεν δείξετε καμία ανησυχία, ο τετράποδος φίλος σας θα καταλάβει ότι ο «κίνδυνος» δεν μπορεί να είναι τόσο σοβαρός.
Για τους σκύλους που είναι από τη φύση τους αγχώδεις, μπορεί επίσης να βοηθήσει να είστε προληπτικοί ακόμη και σε περιπτώσεις μικρών αβεβαιοτήτων και να αντιμετωπίσετε την «επικίνδυνη κατάσταση» μαζί με τον σκύλο.
Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να μαλώνετε το σκύλο σας σε καταστάσεις που του προκαλούν άγχος. Από την άλλη, και η υπερβολική «παρηγοριά» μπορεί να είναι αντιπαραγωγική. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να αγνοείτε το σκύλο σας. Μιλήστε του με ενθαρρυντικό τρόπο, αλλά μην τον κανακεύετε.
Ενίσχυση της αυτοπεποίθησης ενός φοβισμένου σκύλου
Επιπλέον, θα πρέπει να δημιουργήσετε πολλές ευκαιρίες για να ενισχύσετε την αυτοπεποίθηση του σκύλου σας, μαθαίνοντάς του, για παράδειγμα, κόλπα σε ένα ήσυχο περιβάλλον και επιβραβεύοντάς τον όταν τα καταφέρνει.
Η εκπαίδευση του σκύλου με πολλή θετική ενίσχυση δίνει σε κάθε τετράποδο φίλο μακροπρόθεσμα μια καλή τόνωση αυτοπεποίθησης, δίνει ασφάλεια και ενισχύει τον μεταξύ σας δεσμό.
Τέλος καλό, όλα καλά!
Είναι επίσης σημαντικό να ολοκληρώνετε τις ασκήσεις γύρω από το φόβο με μια θετική εμπειρία.
Ο σκύλος σας δεν τολμά να πλησιάσει το αντικείμενο; Μείνετε ακίνητοι κρατώντας τον δεμένο με λουρί μέχρι να ηρεμήσει εμφανώς. Στη συνέχεια, δώστε του μια λιχουδιά και αφήστεν τον να χαλαρώσει.
Βοήθεια για φοβισμένους σκύλους: Δημιουργήστε θετικούς συσχετισμούς
Σε περιπτώσεις που ξέρετε ότι συγκεκριμένα προκαλούν φόβο στον σκύλο σας, η τροφή ή τα παιχνίδια μπορούν να γίνουν σύμμαχοί σας. Με μια λιχουδιά, ο κίνδυνος είναι μισός.
Προχωρήστε με τον τετράποδο φίλο σας σιγά-σιγά. Οι ειδικοί το αποκαλούν αυτό «απευαισθητοποίηση». Ωστόσο, δώστε προσοχή στο τάιμινγκ, ώστε να μην ενισχύσετε κάποια ανεπιθύμητη συμπεριφορά, όπως το γρύλισμα.
Υπάρχουν πολλές καθημερινές καταστάσεις που μπορούν να προκαλέσουν άγχος σε έναν σκύλο. Άγνωστα αντικείμενα ή θόρυβοι είναι μόνο δύο από τις πιθανές αιτίες.
Συνήθεις καταστάσεις άγχους για φοβισμένους σκύλους
Παρακάτω συγκεντρώσαμε μερικά παραδείγματα των πιο συνηθισμένων καταστάσεων άγχους από την καθημερινή ζωή και σας δίνουμε μερικές συμβουλές για το πώς να τις αντιμετωπίσετε.
Αντικείμενα
Φόβος για τρομακτικά αντικείμενα
Εάν αυτό που προκαλεί τον φόβου είναι οπτικό, συνδέστε το θετικά με την τροφή: για παράδειγμα, βάλτε μια λιχουδιά ή ένα σνακ μάσησης κοντά στο «τρομακτικό» αντικείμενο που πρέπει να ξεπεράσει ο σκύλος που θα είναι δεμένος με λουρί. Το παρατεταμένο μάσημα της λιχουδιάς βοηθάει πολύ σε αυτή την περίπτωση, καθώς κρατά το φοβισμένο σκυλί σας σε «κατάσταση χαλάρωσης» για περισσότερη ώρα.
Επιπλέον, μπορεί να δοκιμάσετε να βάλετε ένα παιχνίδι σε πολυ κοντινή απόσταση από το τρομακτικό αντικείμνο για να βοηθήσετε τον τετράποδο φίλο σας να παραμείνει ήρεμος. Ιδανικά χρησιμοποιήστε ένα παιχνίδι που ήδη γνωρίζει. Οτιδήποτε καινούργιο θα μπορούσε να είναι ακόμη πιο εκνευριστικό.
Ωστόσο, μπορεί να χρειαστούν ημέρες ή εβδομάδες πριν σημειωθεί πρόοδος, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για πιοηλικιωμένα ζώα. Γι’ αυτό κάντε υπομονή!
Άνθρωποι
Φόβος από τον κόσμο
Ιδιαίτερα τα νεαρά σκυλιά αντιδρούνε με φόβο όταν συναντούν κάτι άγνωστο. Για αυτά, πολλά πράγματα είναι πρωτόγνωρα.
Μπορεί επίσης να περιλαμβάνει και τους περαστικούς σε μια βόλτα. Κυρίως πρόκειται για ανθρώπους που, από την σκοπιά του σκύλου, δεν «κολλάνε» στο συνηθισμένο τους μοτίβο. Άνθρωποι με ομπρέλες, τεράστια σακίδια πλάτης, μπαστούνια του χόκεϊ, πατερίτσες ή σε αναπηρικά καροτσάκια, ακόμα κι ένα ασυνήθιστο χτένισμα ή οι αδέξιες κινήσεις των άρρωστων ανθρώπων μπορούν να αναστατώσουν τα σκυλιά.
Κάποια από αυτά μπορείτε να τα εξασκήσετε στοχυμένα μαζί με το σκύλο σας ώστε να τα ξεπεράσει, για παράδειγμα ανοίγοντας μια ομπρέλα ή κρατώντας ένα μεγάλο αντικείμενο στη βόλτα σας. Ενισχύστε θετικά τις αλληλεπιδράσεις του σκύλου με τον κόσμο. Οι περισσότεροι σκύλοι χαλαρώνουν όταν γίνονται ενήλικες πια.
Ήχοι
Ο σκύλος φοβάται τους θορύβους
Φοβάται ο σκύλος σας το δυνατό μπλέντερ; Πολλοί τετράποδοι φίλοι φοβούνται τους θορύβους.
Ανοίξτε οποιαδήποτε συσκευή που έχει δυνατό θόρυβο στο διπλανό δωμάτιο ακριβώς πριν φωνάξετε τον σκύλο σας να έρθει να φάει. Αν επαναλαμβάνετε αυτή την άσκηση τακτικά, ο σκύλος όχι μόνο θα συνηθίσει το θόρυβο, αλλά και θα τον συνδέσει με μια θετική εμπειρία.
Ωστόσο, είναι σημαντικό να προσξέτε ότι ο σκύλος νιώθει μια ανασφάλεια και όχι έντονο αίσθημα φόβου όταν του δίνετε την τροφή του. Ξεκινήστε λοιπόν προσεκτικά. Αυτή η μέθοδος μπορεί να εφαρμοστεί με διάφορα αντικείμενα – να είστε δημιουργικοί!
Εξαίρεση για τον φοβισμένο σκύλο: η ηλεκτρική σκούπα
Η ηλεκτρική σκούπα είναι μικα κοινή αιτία άγχους για ένα φοβισμένο σκυλί. Εδώ συνιστάται μια ελαφρώς διαφορετική προσέγγιση.
Αρχικά, βάλτε σκούπα στο σπίτι χωρίς το σκύλο σας για μερικές εβδομάδες. Ο τριχωτός σας φίλος θα πρέπει να πηγαίνει στον κήπο ή στο σπίτι ενός φίλου όσο εσείς σκουπίζετε. Στο εξής κάντε το σταδιακά: Στην αρχή, αφήστε απλώς την πόρτα του δωματίου όπου βρίσκεται η ηλεκτρική σκούπα ανοιχτή σε τυχαίες στιγμές. Ο σκύλος σας παραμένει ήρεμος;
Έπειτα στο επόμενο βήμα, τοποθετήστε την ηλεκτρική σκούπα σε μια γωνία του σπιτιού. Αν κάνει πολύ μεγάλες στροφές γύρω από αυτήν, τοποθετήστε κοντά της μικρά σνακ ή λιχουδιές μάσησης – πρώτα μακριά, μετά όλο και πιο κοντά. Αν ο σκύλος σας το δεχτεί, ενσωματώστε την σκούπα στην καθημερινότητά του. Βάλτε την για παράδειγα δίπλα στον καναπέ ή στην κουζίνα.
Στη συνέχεια, ξεκινήστε την εκπαίδευση βήμα προς βήμα με την ηλεκτρική σκούπα ανοιχτή. Το καλύτερο μέρος για να ξεκινήσετε είναι οι εξωτερικοί χώροι. Για παράδειγμα, παίξτε με το σκύλο σας στον κήπο, ενώ ένα τρίτο άτομο αρχίζει να σκουπίζει με την ηλεκτρική σκούπα μέσα στο σπίτι. Στη συνέχεια, πηγαίνετε στο επόμενο δωμάτιο. Μόνο όταν ο σκύλος σας δεν αντιδρά πια φοβισμένα, θα πρέπει να δοκιμάσετε να μπείτε στο ίδιο δωμάτιο με τη σκούπα.
Καταιγίδα
Ο σκύλος φοβάται τις καταιγίδες
Ορισμένα σκυλιά δεν κουνάνε ούτε το βλέφαρο σε έναν δυνατό κεραυνό, ενώ άλλα προτιμούν να κρύβονται κάτω από το κρεβάτι. Αν και ο σκύλος σας αντιδρά φοβισμένα, μπορείτε να τον εκπαιδεύσετε με κατάλληλους ήχους καταιγίδας από το διαδίκτυο ή με ένα CD.
Ωστόσο, είναι δύσκολο να μιμηθείτε μια πραγματική καταιγίδα. Πέρα από την ένταση, λείπει και η κλασική «μυρωδιά καταιγίδας» και οι αστραπές. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η απευαισθητοποίηση με ήχους σπάνια έχει αποτελέσματα.
Άλλη μια χρήσιμη συμβουλή είναι η εξοικείωση του σκύλου με ένα κλειστό κλουβί ως μέρος για απόσυρση. Το χαμηλόφωνο ραδιόφωνο, το κλείσιμο των παραθύρων και των περσίδων ή οι ηρεμιστικές φερομόνες μπορούν επίσης να βοηθήσουν. Ο φόβος για τις καταιγίδες συχνά δεν μπορεί να εξαλειφθεί τελείως, αλλά μπορεί τουλάχιστον να μειωθεί.
Και εδώ είναι καλό πάντα ο σκύλος να συνηθίζει το εκάστοτε ερέθισμα φόβου με μικρά και σταδιακά βήματα.
Σε ποια περίπτωση πρέπει να απευθυνθώ σε ειδικό;
Με το που αντιληφθείτε ότι ο σκύλος σας είναι συνεχώς αγχωμένος ή ότι το πρόβλημα επιβαρύνει την καθημερινότητά του και δεν μπορείτε να τα καταφέρετε μόνοι σας, επικοινωνήστε με έναν εκπαιδευτή σκύλων.
Στην περίπτωση βαθιά ριζωμένων φοβιών και επιθετικότητας που σχετίζεται με το φόβο («πάλη»), καλό είναι να συμβουλευτείτε από την αρχή έναν ειδικό. Οι ατομικές συνεδρίες σε μια σχολή σκύλων μπορούν να σας δώσουν σημαντικές πληροφορίες σχετικά με την ιδανική λύση για τον σκύλο σας.
Quellen:
Angst bei Hunden mit Martin Rütter. Stuttgart 2018.
Krauß, Katja/ Maue, Gabi: Emotionen bei Hunden sehen. Nerdlen/Daun 2020, S. 539-573.
Από την ηλικία των έξι περίπου εβδομάδων, τα κουτάβια έχουν 28 μυτερά δόντια, τα οποία τους αρέσει πολύ να χρησιμοποιούν. Στην αρχή, αυτά τα πρώτα δόντια απλά τσιμπάνε ενοχλητικά και δεν προκαλούν σοβαρούς τραυματισμούς. Ωστόσο, κάθε ιδιοκτήτης σκύλου πρέπει να δώσει μεγάλη σημασία στο να εκπαιδευτεί του κουταβάκι του το συντομότερο στην αναστολή του δαγκώματος. Τι μπορώ λοιπόν να κάνω, αν το κουτάβι μου δαγκώνει;
Σάλια παντού πάνω μας - μερικοί λάτρεις των σκύλων πιστεύουν ότι αυτό είναι υπέροχο. Άλλοι δίνουν λιγότερη σημασία στην επαφή με την υγρή γλώσσα του σκύλου. Αλλά γιατί ο σκύλος μας, μας γλείφει; Διαβάστε παρακάτω που εξηγούμε γιατί αρέσει στα σκυλιά να γλείφουν τους ανθρώπους.
