Όταν ένας σκύλος ξύνεται συχνά, το πρώτο που θα σκεφτεί κανείς είναι ότι έχει παράσιτα. Υπάρχουν ωστόσο και άλλοι λόγοι που ευθύνονται για τον κνησμό, όπως για παράδειγμα οι αλλεργίες. Ακόμη και οι σκύλοι εκδηλώνουν αλλεργίες καθώς αυξάνεται και ο αριθμός των αλλεργικών παθήσεων.
Μορφές αλλεργιών
Οι κυριότερες μορφές αλλεργίας είναι η αλλεργική δερματίτιδα από ψύλλους (Α.Ψ.Δ.), η αλλεργία σε αντιγόνα του περιβάλλοντος (ατοπία) και η αλλεργία σε συστατικά της τροφής (τροφική αλλεργία). Και οι τρεις μορφές αλλεργίας εκδηλώνονται στους σκύλους λίγο ή πολύ με τα ίδια συμπτώματα, γι’ αυτό και συχνά η διάγνωση μπορεί να είναι δύσκολη. Επιπλέον, ενδέχεται να εκδηλωθούν ταυτόχρονα πολλαπλές αλλεργίες σε ένα σκύλο.
Μέχρι σήμερα δεν είναι γνωστή καμία φυλετική προδιάθεση, η οποία να ευθύνεται για την εκδήλωση της αλλεργικής δερματίτιδας από ψύλλους (Α.Ψ.Δ.). Όλοι οι σκύλοι ανεξαρτήτως φύλου ενδέχεται να εμφανίσουν αλλεργία στους ψύλλους. Συνήθως αυτό το είδος αλλεργίας προκαλείται από τους ψύλλους της γάτας (Ctenocephalides felis), οι οποίοι έχουν την ικανότητα να μεταπηδούν αδιακρίτως από τον ένα ξενιστή στον άλλο, όντας λιγότερο συνδεδεμένοι με το είδος του ξενιστή τους. Ωστόσο, και άλλα είδη ψύλλων ενδέχεται να προκαλέσουν αλλεργία. Η αλλεργία στους ψύλλους μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά όχι πριν από τον έκτο μήνα ζωής του ζώου. Η αλλεργία στους ψύλλους προκαλείται από πρωτεΐνες στο σάλιο των ψύλλων. Δαγκώνοντας το σκύλο, ο ψύλλος όχι μόνο αντλεί το αίμα του ξενιστή, αλλά επίσης εισάγει το σάλιο του στην πληγή. Πρόκειται είτε για μια αντίδραση άμεσου τύπου (αντίδραση Τύπου Ι), όπου το σώμα αντιδρά μέσα σε 30 λεπτά είτε για μια καθυστερημένη αντίδραση (αντίδραση Τύπου IV) με συμπτώματα που διαρκούν από ώρες έως 2 ημέρες. Αλλεργία εκδηλώνουν συνήθως οι σκύλοι, οι οποίοι έρχονται σποραδικά σε επαφή με ψύλλους. Οι σκύλοι που έρχονται πολύ συχνά σε επαφή με ψύλλους είναι πιθανόν να αναπτύξουν ανοχή στα τσιμπήματα ψύλλων.
Σύμφωνα με στατιστικές μελέτες, περίπου το 15% του πληθυσμού των σκύλων έχουν ατοπία (αλλεργία σε αντιγόνα του περιβάλλοντος). Σε αντίθεση με την αλλεργία στους ψύλλους, ορισμένες φυλές, όπως για παράδειγμα Τεριέ, Γκόλντεν Ριτρίβερ, Λαμπραντόρ Ριτρίβερ, Δαλματίας, Γερμανικός Ποιμενικός, Μπόξερ, Αγγλικό Μπουλντόγκ, Αγγλικό και Ιρλανδικό Σέττερ και Σαρ Πέι, έχουν προδιάθεση για ατοπία. Η πάθηση εμφανίζεται συνήθως μεταξύ του πρώτου και του τρίτου έτους ζωής του σκύλου, πολύ σπάνια πριν από τον έκτο μήνα ζωής του ή σε πιο ηλικιωμένους σκύλους. Απαραίτητη προϋπόθεση για το «ξέσπασμα» της ατοπίας είναι η προδιάθεση του σκύλου να αντιδρά υπερβολικά σε ένα συγκεκριμένο αλλεργιογόνο. Αυτοί οι σκύλοι αντιδρούν σε αβλαβείς περιβαλλοντικές ουσίες, όπως η γύρη, το γρασίδι, τα ακάρεα οικιακής σκόνης, οι μύκητες της μούχλας, με έντονη και ακατάλληλη παραγωγή αντισωμάτων, η οποία προκαλεί μαζική φλεγμονώδη αντίδραση με βλάβη στους ιστούς. Τα συμπτώματα αλλεργικής αντίδρασης, παραδείγματος χάρη στο γρασίδι, παρατηρούνται κάποιες εποχές του χρόνου. Τα αλλεργιογόνα εισέρχονται στο σώμα μέσω της αναπνευστικής οδού ή μέσω του δέρματος.
Οι τροφικές αλλεργίες δεν οφείλονται σε κάποια προδιάθεση βάσει φυλής ή φύλου και μπορεί να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε ηλικία. Μια πραγματική αλλεργία σε τροφή προϋποθέτει ότι ο σκύλος κατανάλωνε μια συγκεκριμένη τροφή για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα πριν από την εκδήλωση μιας υπερβολικής αντίδρασης. Σε έναν υγιή σκύλο δημιουργείται ανοσολογική ανοχή έναντι στα συστατικά των τροφών. Ωστόσο, εάν μειωθεί η προστατευτική δράση του εντερικού βλεννογόνου, τα αλλεργιογόνα ενδέχεται να ξεπεράσουν τον εντερικό φραγμό και να προκαλέσουν αλλεργική αντίδραση. Σύμφωνα με τις τρέχουσες γνώσεις στον τομέα των αλλεργιών, πιθανά αλλεργιογόνα για σκύλους αποτελούν οι πρωτεΐνες ή οι πρωτεϊνικές ενώσεις συγκεκριμένου μεγέθους, που περιέχονται στην τροφή. Κάθε πρωτεΐνη μπορεί να οδηγήσει σε αλλεργικές αντιδράσεις, η πιθανότητα αυξάνεται με τη συχνότητα πρόσληψης. Τα πιο κοινά αλλεργιογόνα είναι το βοδινό, το κρέας, το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα αυγά, το σιτάρι και το κοτόπουλο. Σε περίπτωση τροφικής αλλεργίας μπορεί να προκύψουν αντιδράσεις άμεσα ή αργότερα, πιθανόν συνδυασμός και των δύο. Έτσι, τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν μέσα σε 30 λεπτά, λίγες ώρες ή ακόμα και ημέρες και εβδομάδες μετά την πρόσληψη του αλλεργιογόνου.
Συμπτώματα αλλεργιών
Το κύριο σύμπτωμα όλων των αλλεργιών είναι ο κνησμός. Εάν ο σκύλος εκδηλώσει αλλεργία στο τσίμπημα ψύλλου, επηρεάζεται κυρίως το πίσω μισό μέρος του σώματος, το πίσω μέρος της πλάτης, τα καπούλια, η βάση της ουράς, τα πίσω πόδια και η κοιλιά. Οι σκύλοι ξύνονται έντονα σε αυτά τα σημεία, με αποτέλεσμα να δημιουργείται συχνά οξεία αυτοτραυματική ή πυοτραυματική δερματίτιδα, το λεγόμενο «θερμό σημείο» (hot spot), δηλαδή μια φλεγμονώδη και υγρή πληγή, που προκαλείται από τον ίδιο τον έντονο κνησμό. Αυτές οι περιοχές συχνά αποικίζονται με βακτήρια και ζυμομύκητες, γεγονός που εντείνει περαιτέρω το αίσθημα κνησμού. Στην ατοπία και την τροφική αλλεργία, τα συμπτώματα φαγούρας είναι πολύ παρόμοια, κάνοντας δύσκολη τη διάγνωση του είδους της αλλεργίας. Ο κνησμός εμφανίζεται στην περιοχή της κεφαλής, στα πόδια, στους ώμους, στην κοιλιά και στην εσωτερική περιοχή των μηρών, καθώς και στα αυτιά. Στα πόδια εκδηλώνονται φλεγμονές στα μεσοδιαστήματα των δαχτύλων του ποδιού και στην κάτω πλευρά των ποδιών, ενώ στα αυτιά παρατηρούνται φλεγμονές του εξωτερικού ακουστικού πόρου. Στο πληγωμένο δέρμα αποικίζουν συχνά βακτήρια και ζυμομύκητες, που προκαλούν λοίμωξη (δευτερογενής μόλυνση) και επιπλέον φαγούρα. Επιπλέον, η τροφική αλλεργία μπορεί να συνοδεύεται από γαστρεντερικά συμπτώματα όπως εμετός, διάρροια, φούσκωμα, έντονο κοιλιακό άλγος, καθώς και ασχημάτιστα κόπρανα.
Διάγνωση αλλεργιών
Ο τρόπος με τον οποίο εκδηλώνονται αυτές οι αλλεργίες είναι περίπου ίδιος και έτσι δεν είναι εύκολο να καταλάβει κανείς ποιο είδος αλλεργίας εκδηλώνεται στο σκύλο. Ένας σκύλος μπορεί να υποφέρει από πολλές αλλεργίες ταυτόχρονα. Επιπλέον, δεν υπάρχουν διαθέσιμα αξιόπιστα τεστ, που να διενεργούνται εύκολα και να εντοπίζουν το είδος της αλλεργίας. Επομένως, για τη διάγνωση του είδους της αλλεργίας απαιτείται ο αποκλεισμός των πιθανών αιτιών. Αυτό που βοηθά ιδιαίτερα, ώστε να προσανατολιστούμε στην πηγή της αλλεργίας, πέρα από τις εξετάσεις, είναι το πολύ λεπτομερές ιστορικό και τα χαρακτηριστικά του σκύλου. Θα πρέπει δηλαδή να ληφθούν υπόψη η φυλή, το φύλο, η ηλικία, η ηλικία έναρξης των συμπτωμάτων, το σημείο κνησμού ή τα δερματικά συμπτώματα, η παρουσία παρόμοιων συμπτωμάτων στα αδέρφια ή τους γονείς του σκύλου, καθώς και η εποχικότητα των συμπτωμάτων.
Ακόμη και αν τα συμπτώματα δεν υποδηλώνουν αλλεργία στους ψύλλους, θα πρέπει αρχικά να αποκλειστεί αυτό το ενδεχόμενο. Με μια χτένα για ψύλλους, ο κτηνίατρος εξετάζει το σκύλο για ψύλλους και κόπρανα ψύλλων. Η εύρεσή τους επιβεβαιώνει την υποψία. Για τη διάγνωση μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί μια ενδοδερμική εξέταση. Σε αυτό το τεστ εγχέονται αλλεργιογόνα ψύλλων και ουσίες ελέγχου στο δέρμα και συγκεκριμένα στο θωρακικό τοίχωμα, και μετά από 15-30 λεπτά, 4 έως 6, 24 και 48 ώρες ο κτηνίατρος εξετάζει το σκύλο για αλλεργικές αντιδράσεις. Επιπλέον, υπάρχουν εξετάσεις αίματος για τη διάγνωση μιας αλλεργίας από ψύλλους, οι οποίες παρέχουν πληροφορίες μόνο για αντιδράσεις τύπου Ι. Άλλη μία επιλογή είναι η λεγόμενη διαγνωστική θεραπεία. Σε αυτή την περίπτωση, ο σκύλος και όλα τα ζώα που ζουν στο νοικοκυριό λαμβάνουν θεραπεία με κατάλληλα παρασκευάσματα κατά των ψύλλων. Η αλλεργία στους ψύλλους είναι πιθανή, εάν η θεραπευτική προσπάθεια επενεργήσει.
Σύμφωνα με δερματολόγους, για την επιβεβαίωση ή τον αποκλεισμό μιας τροφικής αλλεργίας το μόνο που συνιστάται είναι μια δίαιτα εξάλειψης ή μια διατροφή αποκλεισμού. Σε μια τέτοιου είδους δίαιτα ο σκύλος θα πρέπει να τρέφεται για περίοδο τουλάχιστον οκτώ εβδομάδων με μία πηγή πρωτεΐνης και υδατάνθρακα, την οποία δεν έχει λάβει ποτέ έως τώρα. Δεδομένου ότι ο σκύλος δεν είχε μέχρι στιγμής έρθει σε επαφή με αυτές τις ουσίες, δεν μπορεί να αντιδράσει σε αυτές. Για όσο διαρκεί η συγκεκριμένη δίαιτα, ο σκύλος δε θα πρέπει να τρώει κάτι άλλο, οι λιχουδιές και τα σνακ επιβράβευσης θα πρέπει να αποτελούνται από συστατικά που περιλαμβάνονται στη δίαιτα. Οι δερματολόγοι συνιστούν να μαγειρεύετε εσείς οι ίδιοι την τροφή που θα δίνετε στο σκύλο σας. Εάν ο ιδιοκτήτης του σκύλου δεν μπορεί να προετοιμάζει μόνος του το φαγητό για τη διατροφή του κατοικίδιου ζώου του, διατίθενται υδρολυμένες τροφές, στις οποίες τα συστατικά στοιχεία είναι τόσο μικρά, ώστε το σώμα δεν τα αναγνωρίζει ως αλλεργιογόνα. Επιπλέον, μπορείτε να ταΐζετε το σκύλο σας με τροφές που περιέχουν μόνο ένα είδος πρωτεΐνης. Κατά τη διάρκεια της δίαιτας αποκλεισμού θα πρέπει να υπάρχει σαφή βελτίωση των συμπτωμάτων. Μετά την εξάλειψη των συμπτωμάτων θα πρέπει να επιχειρήσετε να δώσετε ξανά στο σκύλο την τροφή που συνήθιζε να τρώει, πριν από την έναρξη της δίαιτας αποκλεισμού. Εάν εμφανιστούν και πάλι τα συμπτώματα, αυτό αποτελεί ένδειξη ύπαρξης μιας τροφικής αλλεργίας.
Θεραπεία των αλλεργιών
Η καλύτερη θεραπεία στις αλλεργίες είναι η αποφυγή του αλλεργιογόνου, αλλά ανάλογα με το είδος της αλλεργίας, αυτό δεν είναι πάντα εφικτό. Η θεραπεία αλλεργιών στους ψύλλους συνίσταται από τη συνεπή καταπολέμηση των ψύλλων και την προφύλαξη του σκύλου από αυτούς. Ομοίως, τα υπόλοιπα ζώα που διαμένουν στο σπίτι θα πρέπει να υποβάλλονται σε τακτική θεραπεία κατά των ψύλλων, έτσι ώστε ο αλλεργικός σκύλος να μην έχει καμία επαφή με ψύλλους. Επιπλέον, σε περίπτωση προσβολής από ψύλλους, χρειάζεται απαραιτήτως θεραπεία και σχολαστικός καθαρισμός της περιοχής. Εάν ο αλλεργικός σκύλος εκδηλώσει κνησμό, μπορείτε να τον αντιμετωπίσετε με κατάλληλα παρασκευάσματα, προκειμένου να προληφθεί η εμφάνιση δευτερογενών λοιμώξεων.
Σε περίπτωση τροφικής αλλεργίας, καλό θα ήταν να εντοπίσετε το αλλεργιογόνο (π.χ. βοδινό), διότι αποφεύγοντας το αλλεργιογόνο μπορείτε να συνεχίσετε να ταΐζετε κανονικά το σκύλο σας. Εάν δεν είναι εφικτό να εντοπιστεί το αλλεργιογόνο ή εάν ο σκύλος αντιδρά σε πολλές πρωτεΐνες, το ζώο μπορεί να υιοθετήσει μια διατροφή με υδρολυμένες πρωτεΐνες. Εδώ και αρκετό καιρό διατίθενται στην αγορά τροφές που περιέχουν έντομα ως πηγή πρωτεΐνης, γεγονός που αντιπροσωπεύει μια νεότερη προσέγγιση για τη διάγνωση και τη θεραπεία όλων των σκύλων, που πάσχουν από τροφικές αλλεργίες. Η φαγούρα δεν αντιμετωπίζεται με παρασκευάσματα όπως τα γλυκοκορτικοειδή ή τα αντιισταμινικά, αυτά τα φάρμακα δεν έχουν τόσο καλή δράση σε τροφικές αλλεργίες, όπως έχουν σε ατοπία ή αλλεργίες στους ψύλλους. Μην ξεχνάτε ότι πρέπει να αντιμετωπίζονται οι δευτερογενείς ασθένειες, όπως οι μολύνσεις των αυτιών και οι λοιμώξεις του δέρματος.
Ανακαλύψτε την ποικιλία μας σε υποαλλεργικές τροφές σκύλων
Η θεραπεία της ατοπίας αποτελεί μια πολύ ιδιαίτερη πρόκληση, δεδομένου ότι είναι σχεδόν αδύνατο να αποφευχθεί το αλλεργιογόνο. Εάν ο κνησμός περιορίζεται σε λίγους μήνες το χρόνο, είναι δυνατό να αντιμετωπιστεί με φάρμακα που καταπραΰνουν τη φαγούρα κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Εάν ο σκύλος εκδηλώνει φαγούρα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, συνιστάται μια θεραπεία απευαισθητοποίησης. Πρόκειται για μια ανοσοθεραπεία, κατά την οποία χορηγούνται στο σκύλο σκόπιμα, με αυξανόμενη συγκέντρωση, ειδικά αλλεργιογόνα, στα οποία αντιδρά το ζώο. Με αυτό τον τρόπο, τονώνεται το ανοσοποιητικό σύστημα του σκύλου και επιτυγχάνεται ανοχή στα αλλεργιογόνα που είναι υπεύθυνα για τον κνησμό. Δυστυχώς, αυτή η θεραπεία δεν έχει πάντα το επιθυμητό αποτέλεσμα. Μπορεί να χρειάζεται μια επιπλέον θεραπεία με φάρμακα που μειώνουν τον κνησμό, όπως η κορτιζόνη, τα αντιισταμινικά, η κυκλοσπορίνη, τα απαραίτητα λιπαρά οξέα ή η οκλοκιτινίμπη. Από πέρυσι, διατίθεται στην αγορά ένα νέο φάρμακο κατά της φαγούρας, ένα σκεύασμα με μονοκλωνικά αντισώματα. Αυτά τα αντισώματα συλλαμβάνουν την ουσία, που ευθύνεται για τον κνησμό σε περίπτωση ατοπίας και μεταβολίζονται όπως οι ενδογενείς πρωτεΐνες. Αυτή η μορφή θεραπείας είναι μέχρι στιγμής πολύ επιτυχής και επιπλέον είναι πολύ καλά ανεκτή.
Πρόληψη αλλεργιών
Η πρόληψη της αλλεργίας αποτελεί δύσκολη υπόθεση, καθώς οι παράγοντες που είναι απαραίτητοι για την ανάπτυξη μιας αλλεργίας διαφέρουν. Εάν ένας σκύλος διαγνωστεί με αλλεργία, τότε μπορεί να ακολουθήσουν και περισσότερες. Για την πρόληψη αλλεργιών στους ψύλλους, θα πρέπει να δοθεί προσοχή σε μια συνεπή θεραπεία κατά των ψύλλων και παρασίτων. Γενικά συνιστάται να ταΐζετε το σκύλο με διάφορες πηγές πρωτεΐνης. Ωστόσο, οι «εξωτικές» πηγές πρωτεΐνης καλό θα ήταν να αποφεύγονται, καθώς μπορεί να είναι χρήσιμες μελλοντικά και να αποτελέσουν τη βάση της διατροφής του σκύλου, σε περίπτωση εμφάνισης μιας αλλεργίας. Δεδομένου ότι η ατοπία αποτελεί μια κληρονομική μορφή αλλεργίας, συνιστάται να αποκλείονται από την αναπαραγωγή ζώα που είναι αλλεργικά.
